Hieronder vind je een deel van het werkboek van de MBSR mindfulnesstraining. Over gedachtes, en hoe je daar anders mee kunt omgaan.
dit is onderdeel van de kennismaking met MBSR mindfulnesstraining
GEDACHTEN ZIJN GEEN FEITEN
Het denken beheerst ons leven. Bewust of onbewust ben je een groot deel van je leven met je gedachten bezig. Als we ons verliezen in een gedachte, vereenzelvigen we ons er in sterke mate mee. De gedachten buitelen door ons hoofd en we worden erdoor meegesleept, dat kan in korte tijd heel ver zijn. We springen op een trein van – vaak automatische – gedachten die aan elkaar gekoppeld zijn, zonder te beseffen dat we dat hebben gedaan, laat staan te weten waar we naartoe gaan. Ergens onderweg worden we (hopelijk) wakker en realiseren we ons dat we aan het denken zijn, dat er een ritje met ons is gemaakt – of liever: een loopje met ons is genomen. En als we uitstappen, kan dat in een heel andere geestelijke wereld zijn dan toen we aan boord sprongen.
Onze gedachten kunnen sterk van invloed zijn op onze stemming en onze daden. Vaak komen en gaan die gedachten vrij automatisch. Door ons steeds weer bewust te worden van de gedachten en beelden die door ons hoofd gaan en ze los te laten terwijl we onze aandacht weer op de ademhaling en op het moment zelf richten, kunnen we er met enige afstand naar kijken. Zo krijgen we de kans te zien dat er ook andere manieren zijn om over bepaalde situaties na te denken. Manieren die ons bevrijden van de tirannie van de oude gedachtepatronen, die automatisch onze geest binnenglippen. Het allerbelangrijkst is dat we uiteindelijk ‘tot in onze botten’ tot het besef komen dat alle gedachten alleen maar mentale beelden zijn (inclusief de gedachten die zeggen dat niet te zijn), dat gedachten geen feiten zijn en dat wij niet onze gedachten zijn.
OMGAAN MET DENKEN
Het is opmerkelijk hoe bevrijdend het werkt te zien dat je gedachten slechts gedachten zijn en niet ‘jezelf’ of ‘de werkelijkheid’. Je denkt bijvoorbeeld dat je vandaag een groot aantal dingen moet doen. Je herkent het niet als een gedachte, maar handelt alsof het ‘de waarheid’ is en daarmee heb je op dat moment een werkelijkheid geschapen waarin je echt gelooft dat al die dingen vandaag gedaan moeten worden. Het simpelweg herkennen van je gedachten als gedachten kan je verlossen van een schijnwerkelijkheid. Het geeft je een helderder beeld en je leven zal niet meer zo door die gedachten bepaald worden. Deze bevrijding van de terreur van het denken is een direct gevolg van de beoefening van de meditatie oefeningen tijdens deze MBSR mindfulnesstraining.
Meditatie heeft niets te maken met denken. Door het proces van stille observatie, door niet achter het denken aan te gaan, kunnen nieuwe inzichten ontstaan. We hoeven niet te vechten of te worstelen met onze gedachten. We hoeven onze gedachten niet te veroordelen. Als we merken dat er een gedachte opkomt, kunnen we er simpelweg voor kiezen die niet te volgen. Je ziet de gedachte komen en gaan, en wanneer de gedachte blijft haken, benoem je het zachtjes als ‘ha, gedachte’ of bijvoorbeeld als ‘ha, zorgen maken’. Ook kun je je aandacht vol mildheid naar de plek in het lichaam brengen waar de gedachte resoneert.
BEWUST WORDEN VAN AUTOMATISCHE GEDACHTEN
Als je je bewust wordt van automatische gedachten en beelden in je geest, kun je dankzij je vriendelijke en geïnteresseerde aandacht ontdekken of je vast zit in een patroon. Voorbeelden van denkpatronen zijn:
- Verwar ik een gedachte met een feit?
- Trek ik voorbarige conclusies?
- Denk ik (te) zwart-wit?
- Veroordeel ik mezelf volledig omdat ik één ding fout heb gedaan?
- Concentreer ik me op mijn zwakheden en vergeet ik mijn sterke punten?
- Beschuldig ik mezelf van iets waar ik geen schuld aan heb?
- Veroordeel ik mezelf?
- Stel ik onredelijk hoge eisen aan mezelf, zodat ik tekort zal schieten?
- Ben ik aan het gedachten lezen / de toekomst aan het voorspellen?
- Verwacht ik perfectie?
- Ben ik aan het doemdenken?
De gedachte manifesteert zich als woord;
Het woord manifesteert zich als daad;
De daad ontwikkelt zich tot gewoonte
en gewoonte verhardt tot karakter.
Dus bekijk de gedachte en haar wegen met zorg
en laat haar ontstaan uit genegenheid,
die voortkomt uit betrokkenheid met alle wezens.
– Boeddha